“H ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ”! (4)

Φίλοι μου / μας!

Συνεχίζουμε με την “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ”!

-/-

στ. Η παράδοση.

Το σύνολο των πολιτισμικών στοιχείων που αντέχουν στον χρόνο, αυτά που ονομάζουμε με μια λέξη παράδοση, ανανεώνεται με ιδιαίτερη έμφαση στους μετά την Άλωση χρόνους. Η προσήλωση στις μεγάλες αξίες της ζωής, στην τιμή, στην ανδρεία και στην πίστη, δίνει τα πρότυπα συμπεριφοράς. Η λαϊκή τέχνη, ο λαϊκός λόγος με κορυφαία έκφραση το δημοτικό τραγούδι, τα λαϊκά έθιμα, αρδεύονται από τις πηγές των υδάτων, την ιστορία και το έπος. Αυτήν την ώρα ένας Μακρυγιάννης θα διδάξει ότι οι Έλληνες, οι αρχαίοι Έλληνες είναι “οι γονέοι της ανθρωπότης”.

ζ. Και μια παρένθεση: Η εκφραστικότερη ανθρώπινη περίπτωση διάρκειας είναι αυτή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Το ιστορικό πρόσωπο αυτής της σπάνιας ανθρώπινης φύσεως με τις μεγαλοφυείς πολιτικές συλλήψεις, τα εκπληκτικά στρατιωτικά κατορθώματα, βυθίζεται στον μύθο και βγαίνει από κει κάθε φορά, μεταλλαγμένο και προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις της ιστορικής συγκυρίας.

Ο Αρριανός, τι κι αν έγραψε την εγκυρότερη ιστορική πραγματεία βασισμένος κυρίως στις μαρτυρίες των αυτοπτών μαρτύρων, ανάμεσα στους οποίους πρώτος ήταν ο Πτολεμαίος ο Λάγου και  ο Αριστόβουλος ο Αριστοβούλου.

Επί αιώνες αυτό το μοναδικό φαινόμενο επιβιώσεως και αδιακόπου μετασχηματισμού στην συνείδηση των ανθρώπων, του Μακεδόνα στρατηλάτη και εκπολιτιστή, εξάπτει την φαντασία και επενδύει τα όνειρα της Φυλής. Αρκεί να σκεφθεί κανείς πόσες προσαρμογές έχει υποστεί στον πανελλήνιο (θα πω και στον παγκόσμιο θρύλο), το κείμενο εκείνο η “Διήγησις Αλεξάνδρου του Μακεδόνος”, γνωστή και ως φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου.

Ο Αλέξανδρος του Ψευδο-Καλλισθένη με τις αιγυπτιακές και ιουδαϊκές προσμίξεις του, θα γίνει αργότερα στο Βυζάντιο ο ευσεβής ιππότης, συμπολεμιστής του Διγενή Ακρίτα, για να μεταστοιχειωθεί στους χρόνους της τουρκοκρατίας στον εμψυχωτή του απελευθερωτικού πόθου των ραγιάδων. Ο Μέγας Βασίλειος θα εξάρει τις αρετές του και θα τον προτείνει στους νέους ως πρότυπο εγκρατείας “όπως αν εξ ελληνικών ωφελείντο λόγων”.

Ενώ ο Νικηφόρος Γρηγοράς γράφοντας, στην Θεσσαλονίκη του 14ου αιώνος, το εγκώμιο του πολιούχου της, θα δει στο πρόσωπο του Αγίου Δημητρίου τον νέο Μέγα Αλέξανδρο.

Επιβλητική και βαθύτατα ανθρώπινη η μορφή του Αλέξανδρου σε όλες τις “μεταστοιχειώσεις” της διατηρεί εκείνη την αρρενωπή ανιδιοτέλεια του μεγαλοφυούς εκπολιτιστή, που αν δεν έκανε αυτό που έκανε, θα ζούσε σαν απόκοσμος καλόγηρος, ή με άλλες λέξεις θα προτιμούσε την εθελουσία φτώχεια του Διογένους. Να ο κοφτερός λόγος που του “χρεώνει” ο Πλούταρχος. (Ηθικά, Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής, 332α).

«Ει μη Αλέξανδρος ήμην, Διογένης αν ήμην, τουτέστιν, ει μη τα βαρβαρικά τοις ελληνικοίς κεράσαι διενοούμην, και πάσαν ήπειρον επιών εξημερώσαι, και πέρατα γης ανευρών και θαλάττης, ωκεανώ προσερείσαι Μακεδονίαν, και την Ελλάδα σπείραι και καταχέασθαι γένους παντός ευδικίαν και ειρήνην, ουκ αν εν απράκτω τρυφών εξουσία καθήμην, αλλ’ εζήλουν αν την Διογένους ευτέλειαν».

[Μτφρση: Αν δεν ήμουν Αλέξανδρος, θα ήθελα να είμαι Διογένης. Δηλαδή, αν δεν σκεφτόμουν να αναμείξω τους βαρβάρους με τους Έλληνες και αφού καταλάβω κάθε γη να την εκπολιτίσω και ανακαλύπτοντας τα πέρατα της γης και της θάλασσας να επεκτείνω την Μακεδονία ως τον Ωκεανό και να σπείρω, κατά κάποιον τρόπο, και να απλώσω την ελληνική διακιοσύνη και την ειρήνη σ’ όλα τα μέρη του κόσμου, δεν θα καθόμουν να απολαμβάνω κούφια εξουσία για τις υλικές της απολαύσεις, αλλά θα ζήλευα την απλότητα του Διογένους].

Η απάντηση λοιπόν στο αγωνιώδες ερώτημα της Γοργόνας του θρύλου “Ο βασιλιάς Αλέξανδρος απέθανε ή ζει;”, είναι: “Ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει”.

Με αυτές τις ιστορικές προϋποθέσεις διαρκείας εξηγείται απολύτως η επιβίωση του Ελληνισμού ως τα σήμερα. Και δικαιώνεται η γνωστή ρήση του Χαριλάου ΤΡΙΚΟΥΠΗ: “Ή Ελλάς προώρισται να ζήσει και θα ζήσει”. Ναι, θα ζήσει αυτός ο λαός και αυτός ο τόπος που ουσία του πολιτισμού του έχει τον άνθρωπο.

Κάπου ο Σεφέρης, μας θύμισε τον μύθο της Σφίγγας με τον Οιδίποδα. Όταν στον δρόμο της Θήβας ο Οιδίπους συναντά την Σφίγγα, εκείνη του θέτει ως γνωστόν προς λύση ένα αίνιγμα. Και η απάντηση που παίρνει είναι “ο άνθρωπος”. “Τούτη η απλή λέξη”, σχολιάζει ο ποιητής, “χάλασε το τέρας”. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα”.

Έχει δίκαιο!

ΤΕΛΟΣ

-/-

Ό,τι σας παρουσιάσαμε σε συνέχειες τις 4 τελευταίες ημέρες, σχετικό με την “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ“ (σήμερα ήταν το τελευταίο μέρος), πρόκειται για ομιλία που δόθηκε στην Θεσσαλονίκη, στις 17-01-1988. Η ομιλία αυτή επαναλήφθηκε στην Μελβούρνη της Αυστραλίας στα πλαίσια του διεξαχθέντος τότε εκεί “Μακεδονολογικού Συνεδρίου” στις 06-02-1988 και ξανά στις 08-02-1988 στο Περθ (Πέρθη / Αυστραλία).

Το θέμα είναι πράγματι ανεξάντλητο!.. Με πρώτη ευκαιρία, θα σας παρουσιάσουμε ακόμα μία ομιλία, και αυτή σε συνέχειες, σχετική με την “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ”!

ΜΕΙΝΕΤΕ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΟΙ!

“ΕΛΛΗΝΑΣ“

-/-